- TEMPUS
- TEMPUSin Saturno cultum Gentilibus; qui unâ manu, scilicet dexterâ, falcem tenere, et in ea serpentis portare effigiem, qui caudam propriam dentibus commordebat, fingebatur, uti ait Albinus, peioris aevi Scriptor, sed meliorum exscriptor, addens, Saturnus hic temporis erat affigies, dracunculus anni. Nempe, uti hoc hieroglyphicum de falce, exponit Fulgentius, Mytholog. l. 1. Falcem ferebat —— sive quod omne tempus in se vergat, ut cur vamina falcium, sive propter fructum. De serpente, Martianus Capella, Sator Deorum gressibus tardus ac remorator incedit —— praetendens dextrâ flammi vomum quendam draconem, caudae suae ultima devorantem, quem credebant anni numerum nomine producere. Veteres certe Aegyptios annum dracone notâsse, docet Orus Apollo sive Philippus Byzantinus non unô locô: quem, dictô schemate expressum, insculpsisse quoque pyramidibus, aeternam circumactionem rerum significantes, legas apud Anastasium Sinaxm Commentar. in Hexaemeron, l. 1. Quam in rem pulchre Statius, Theb. l. 5. v. 460.——— velox in terga revolvitur annus,Ubi vetus Scholiastes, Retro, inquit, repetit enim iam transacta, ut rursus transigat. De anno sic multi, quia scil. tempus omne redit per sua momenta et vestigia. Estque elegans periphrasis temporis, in immensum orbem revertens ab emenso, seque repetens, atque conficiens, quô genere suavi acumine omne genus Poetatum lusit. Namque unius anni exitum haurit in se alterius anni initium, seque consumit et reparat ex se, quique consumi videbatur, redit ex involucro quasi suo in semet, renascitur de suo fine, orbem perpetuum obiens, et crculum infinitum decurrens, Virg. Georg. l. 2. v. 401.——— redit agricolis labor actus in orbemAtque in se, sua per vestigia, volvitur annus etc.Vide quae de Temporis ratione scribunt, praeter Aristotelem Physicor. l. 4. c. 16. eiusque Commentatores, Niceph. Blemmydes, Physicor. c. 9. Stobaeus, Eclogis Phys. Laertius, Platone, Plato Timaeo, Timaeus, de Universo, Seneca de Brev. Vitae, Plotinus, non unô librô, Augustin. de Civ. Dei, l. 12. et Confess. l. 11. Plut. de Placitis Philos. l. 1. c. 21. Sextus Pyrthonius, Zacharias de Opificio Mundi, Alii. Addam saltem, ad eundem rerum orbem exprimendum aliis quoque figuris Veteres usos. Namque et annulo annum comparat Servius, ad Aeneid. l. 1. et in Daphnephoriis ad idem signandum coronae adhibitae sunt, qua de re vide Proclum, in Chrestomathia Poetica Photiana, et adde superioribus Casp. Barthium, Animadv. ad Statium locô cit. de cultu vero temporis religioso plura supra, ubi de Diis Gentilium, item voce Crodus. Ad usum eius sacrum quod attinet, quam vis illud totum iure suô vindicare potuisset temporis Aeternus Auctor, eius tamen velut primitias solum a cultoribus suis decidi et offerri voluit, unô tantum hebdomadis die sollenni suo cultui, ut et paucis aliis, ex toto temporis nobis indulti thesauro, celebrioribus beneficiis suis commemorandis, sepositis ac destinatis, uti videre est hîc passim, ubi de Vet. Test. Festis, Neomeniis, Sabbatho, alibi. Superstitio vero Gentilium hîc immand quantum exerravit: ut qui non solum Daemonibus suis magnam Temporis partem consecrârunt, sed et dierum quosdam aliis auspicatiores, vel minus auspicatos esse, sibi persuaserunt. Et quidem apud Romanos publicô more observatum est, ut dies postridie Nonas, Idus Kalendas atri haberentur, ἀνέξοδοι καὶ ἀνέκδήμητοι, quibus nec exire, nec aliquo proficisci tutum iudicabant. Augustus etiam postridie Nundinas diem inominatum habuit, an quia aliquoties erat expertus res eô tempore inceptas non vertisse bene an ad imitationem superioris observationis, ut est superstitio fecunda et sollers. Nam et pertinet eodem, quod post Latinas Ferias duos dies Romani observabant ut religiosos et rebus inchoandis infaustos, quod discimus ex M. Tullio, ad Q. Fratrem. Porro et Nundinarum dies videtur rebus inchoandis parum utilis aestimatus: unde quoties in Kalendas Ianuar. incidebant, intercalatione extra ordinem συνέμπτωσιν illam Pontifices declinârunt, teste Dione, l. 48. Et Nonas Augustum similiter devitâsse legimus. Nec solum observatio haec temporum in suscipienda profectione et inchoandis rebus seriis; locum habuit, uti de eodem Imperatore Sueton. habet c. 92. de aliis Plut. Sed et quidem eâ fuêre superstitione, uti in rebus prope nugatoriis etiam dies observarent: Quod notat in Tacito Imperatore Vopiscus, et rident in mulieribus suorum temporum Iuvenalis ac Lucianus. Totum vero id Gentilium reprehendit Ambrosius facunde, ubi explicat Pauli verba ad Galats, c. 4. v. 19. Η᾿μέρας παρατηρεῖςθε, καὶ μην̑ας καὶ καιποὺς, καὶ ἐνιαντοὺς, Dies observatis, et Menses, et tempora et annos. Vide Casaubon. ad Suetonium, d. l. uti de Temporis partium unaquaque, ut et Epochis eius celebrioribus, hîc suis locis. A tempore, Χρονίτας olim Orthodoxos ab Eunomianis apellatos, quasi novam et brevi temporeduraturam doctrinam profiterentur, observat Cl. Suicerus in ea voce.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.